همین الان جلوی یک شهروند را گرفته و از او سئوالی بپرسید. اولین پرسش او این خواهد بود که اصلا شما چه کسی هستید و به چه حقی دارید این سئوال را میپرسید. یک سیاستمدار هم ممکن است این سئوال را از شما بپرید، یک هنرمند، یک کارآفرین، یک مصاحبهشونده و … .
جالب اینکه شما اگر یک سلبریتیها یا کارآفرین یا صاحب هر نقش اجتماعی دیگر هم که باشید، اگر از دیگران سئوالی بپرسید، شاید که جوابتان را بدهند، اما برایشان مسأله خواهد بود که اساسا چه ارتباطی به شما دارد! یعنی ته دلشان توجیه نیستند که چرا باید جواب داده شود به پرسش شما.
اما اگر شما بگویید که خبرنگارید، درها برایتان باز میشود. البته ممکن است که بخواهند که جوابتان را به دلایل مختلف ندهند، اما در یک فضای ذهنی مشترک، کاملا توجیه هستند که شما این «حق» را دارید که «سئوال» بپرسید؛ چرا که نماینده «بخشی» از «افکار عمومی» هستید. حالا کاری نداریم روزنامهنگاران ما دارند این نقش را به درستی ایفا میکنند یا نه، ولی اصل قصه این است که همه ما توجیه هستیم که کار خبرنگار پرسیدن است. هر از چندی که یک مسئول با خبرنگاران برخورد نادرستی هم میکند، همه افکار عمومی و نخبگان علیه او موضعگیری میکنند که چرا چنین کرده است؟ چرا که معتقدند کار روزنامهنگار و خبرنگار پرسیدن است.
جایی نقل قول معروفی میخواندم که میگفت قدرت یک روزنامهنگار، نه از پاسخهایی است که دریافت میکند، که از «حق» پرسش اوست؛ اینکه این حق را دارد که از دیگران سئوال بپرسد و دیگران باید به او جواب بدهند؛ چرا که نماینده مردم است.
به همین دلیل است که بخشی از فعالان و به قول معروف شاخهای فضای مجازی، سعی میکنند به نوعی خودشان را به این حوزه الصاق کنند؛ چرا که این امر به آنها حق پرسش و سئوال کردن را میدهد، در حالی که هیچ نقش دیگری (منظور نقشهای غیررسمی است؛ وگرنه نقشهای رسمی مثل پلیس و قاضی و مامور اداره برق و … هستند که چنین حقی دارند) امکان چنین کاری را به آنها نمیدهند.
پس قدرت روزنامهنگاران، از اینجا میآید که در ادراک جمعی افکار عمومی، آنها نماینده مردماند و میتوانند از جانب مردم، سئوال بپرسند. به واقع حق سئوال پرسیدن، قدرت بزرگ ما روزنامهنگاران محسوب میشود… .
شما همین الان گوشی را بردارید و به یکی از مسئولان یا چهرهها یا شهروندان زنگ بزنید و سئوالی بپرسید. در جواب آنها که شما چه کسی هستید و از کجا تماس گرفتهاید، بگویید که یک آدم عادی هستم، یا یک فعال فضای مجازی هستم یا …، به نظرتان جوابتان را چه خواهند داد؟