فلسفه و رسانه

رسانه و پسا-حقیقت؛تعویق همیشگی معنا

یکی از واژگانی که معمولا در کنار رسانه و تولیدات رسانه ای می آید «حقیقت» است؛ رسانه و رسانه نگاران به وفور از این واژه استفاده می کنند و خود را ملزم به چسبیدن به حقیقت می دانند و مدعی آن هستند. اما حقیقت در جهان پسا-حقیقت با نگاهی دریدایی هیبتی متفاوت می گیرد، مخصوصا وقتی با ظهور فناوری های نوین ارتباطی و رسانه های اجتماعی اطلاعات نادرست و گمراه کننده به پدیده ای شایع تبدیل شده است.
آریا یونسی

آریا یونسی

رسانه نگار/ پژوهشگر و دانشجوی دکترای فلسفه/ یادداشت نویس: ایبنا، امتیاز، منهای فوتبال/ دبیرداخلی نشریات تخصصی اسفار و پژوهشهای مابعدالطبیعی/ نویسنده کتابهای فخر رازی، ماخذشناسی آثار علامه طباطبایی

در یادداشت های گذشته جنبه هایی از اندیشه های دریدا را به فضای فلسفه رسانه گسترش دادم و بیان کردم که چگونه تفاوط دریدایی، مفهومی با دو معنای همزمان از تفاوت و تعویق، همیشه معنا را نه در نسبت با واقعیت بیرونی بلکه در تفاوت با دیگر واژگان و نشانه ها تعریف می کند و همین معنا همزمان به تعویق می افتد؛ بدین سان معنی هیچ گاه ثابت و متشخص نمی شود و همیشه در سیلان است. اکنون باید این نکته را بسط داد تا به چیزی دیگر برسیم: معنای متن از تفاوت و ارتباط آن با دیگر متون بدست می آید.

معنا، ارتباطی و نسبی است و در تفاوت با دیگر نشانه ها ظهور می یابد. معنی یک خبر رسانه ای با ارتباط آن اخبار پیشین و تحلیل های دیگر و اخبار مرتبط دیگر شکل می گیرد. همین معنا همیشه به تعویق می افتد و خود را به اخبار تکمیلی و اخبار آینده و در سایه اخبار و گزارش های قبلی موکول می کند. به عبارتی حقیقتی که این متون رسانه ای می خواهند بیان کنند همیشه به چیزی که پس از آن می آید، اخبار همزمان دیگر یا اخبار آتی، موکول می شود و به تعویق می افتد. این گونه است که حقیقت همیشه به تعویق می افتد. نکته دیگری که باید در نظر داشت این است که معنا بنیاد حقیقت و دروغ است؛ تا وقتی معنایی نباشد صفت حقیقی یا درروغ بر آن صدق نمی کند. معنی همیشه در بازی تفاوط است و به تعویق می افتد و همین مسئله باعث می شود که به تبع تعویق معنی، حقیقت نیز به تعویق می افتد. اینجا باید درنگی کرد: رسانه اگرچه مدعی انتقال معنی و حقیقت است اما این ادعا نه راست است نه دروغ؛ زیرا رسانه در پی حقیقت می رود اما به آن نمی رسد. گزاره ها نسبتا حقیقی هستند و در انتظار گزاره های حقیقی تر که در آینده می آیند. پس رسانه حامل حقیقت نیست اما عاری از آن هم نیست.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا