رسانههایی که در بحران، بحرانی تر می شوند!
مجری هم آدم سابقهداری بود. اما از این حجم غیرحرفهای بودن و تکرار مکررات واقعا در حیرت ماندم. جوری که به بچهها گفتم خاموشش کنید؛ واقعا روی اعصاب است. در یک زمان دیگری هم یکی از مجریکارشناسها را که دکترای علوم سیاسی هم داشت ظاهرا، دیدم که داشت حماسهسرایی میکرد و فرصت را مناسب دیده بود تا درباره مخالفان صحبت کند و … . فقط با حیرت داشتم نگاه میکردم؛ چرا در چنین وضعیتی، باید این قدر غیرحرفهای عمل کرد؟
پاسخ برای من روشن است: شما به گونهای که در روزمره و کارهای عادیتان رفتار میکنید، در بحرانها نیز عمل خواهید کرد. آیا صداوسیما و خیلی از رسانههای دیگر، در حالت عادی، حرفهای و قاعدهمند و در صحنه عمل میکنند؟ طبیعتا نه؛ که اگر پاسخ مثبت بود، این همه مشکل رسانهای نداشتیم. پس چگونه انتظار داریم که در وقت مبادا، که وقت عمل بر مبنای ناخودآگاه است غالبا، اتفاق دیگری رقم بخورد؟ ما در وقت روزمره، حال و حوصله رفتن به محل گزارش را نداریم، حال و حوصله تنظیم یک گزارش و یک پلاتوی حرفهای را نداریم، حال و حوصله رعایت پروتکلهای حرفهای کارمان را نداریم، آن وقت چه انتظاری میرود که در وقت بحران و رفتار ناخودآگاه، این عمل را انجام بدهیم؟
دارن هاردی در کتاب «اثر مرکب» خود، جایی از رویهها صحبت میکند. او مثالی هم میزند: نظامیها معمولا کارهای روزمره خودشان را، با نظم و جدیت عجیبی انجام میدهند؛ حتی در حد بستن بند پوتین و تمیزی آن و ساعت بیداری و خواب و کارهای خیلی سادهتر. اما چرا؟ برای اینکه یک ریتم ایجاد کنند و به این ریتم عادت کنند و این ریتم در ناخودآگاهشان برود. وقتی که این ریتم و رویه در ناخودآگاهشان رسوخ و رسوب پیدا کرد، چه اتفاقی میافتد؟ از کوزه همان برون خواهد تراوید که در او خواهد بود: همان ریتم همیشگی؛ حتی اگر حواسمان نباشد. به عبارت سادهتر: وقتی شما رفتار حرفهای رسانهای را تبدیل به طبیعت ثانویهتان بکنید، میتوانید در وقت بحران هم نتیجه مثبتی از آن بگیرید؛ وگرنه که هیچ…
آنها سابق بر این چنین ریتم و رویهای نداشتند، پس وقتی در ناخودآگاه بحران قرار میگیرند، اتفاق دیگری هم نمیافتد. توجیه میکنند که وقت بحران است و باید به گونهای دیگر رفتار کرد! شگفتا که چه توجیهاتی میآورند برای سوء عملکردشان. مگر عملکرد سابق نتیجهای داشته است که در زمانه بحران هم نتیجهای داشته باشد؟ مگر عمل نخودآگاه شما در عرصه رسانه و پیامرسانی نتیجهای در اعتمادسازی شما داشته است، که حالا در زمانه ناخودآگاه و بحران هم باعث اتفاق مثبتی بشود؟
… و چنین است که در وقت و زمانه بحران نیز، رسانه عقب میماند و همه چیز را میبازد؛ چرا که در زمانه معمول جز این رفتاری نداشته است!