تولد «رسانه بلاگ»خبر خوب

رضا غبیشاوی

مدیر مسوول فصلنامه«مطالعات روزنامه نگاری جدید» فعال در حوزه مطالعات علوم ارتباطات و رسانه

هر چقدر دامنه نقد رسانه و روزنامه‌نگاران افزایش یابد و بیش از قبل، شاهد بحث و بررسی فعالیت آنها باشیم قطعا رسانه و روزنامه نگاران قوی تر و توانمندتری خواهیم داشت.
رسانه و روزنامه نگاران، خود را متولی روایت و نقد و بررسی اتفاقات و شرایط جامعه می دانند و حالا قرار است در رسانه جدیدی، فعالیت آنها مورد نقد قرار بگیرد.

این قطعا خبر خیلی خوبی است و البته فرصت خوبی برای ارتقا و تقویت فعالیت ها بر پایه استانداردها و تجربیات محلی و جهانی است.
روزنامه نگاری در ایران وضعیت عجیب و غریبی دارد. شاید عجیب و غریب ترین وضعیت رسانه ای جهان. بی مانند و بی شبیه. تعداد بالای رسانه ها ، تنوع ظاهری و واقعی آنها، وضعیت صنفی و محدودیت ها و ممنوعیت ها، یارانه ها و کمک ها، صدور مجوز رسانه ها، نظارت های دولتی و حکومتی ، وضعیت مخاطبان و رسانه داری، نوع واکنش به ابزارهای جدید و قدیم ارتباطی و رسانه ای، انحصار و خط قرمزهای واقعی و تخیلی، همه و همه در کنار تاریخ پرفراز و نشیب این جغرافیا، از رسانه و روزنامه نگاری در ایران یک وضعیت متناقض و متضارب ساخته است. وضعیتی که هر بخش آن را می توان به چالش کشید و همزمان در تعجب فرورفت.
رسانه از جمله پدیده های نو است. پدیده های نو گرچه در فرم و قالب، تعریف می شوند اما بکارگیری و بهره مندی واقعی از آنها نیازمند نگاه و فکر نو هم هست.

بدون داشتن نگاه نو، استفاده از ابزار و پدیده های نو، ناکام می ماند یا با حداقل بهره مندی همراه می شود یا در مسیر عکس قرار می گیرد.
با تاسف باید گفت ایران از جمله کشورهایی است که در آنها، درک صحیحی از کارکرد رسانه و روزنامه نگاری وجود ندارند.

درک موجود در ایران از رسانه ها مربوط به قبل است. بازتولید معانی قدیمی در ابزار جدید بی فایده و آب در هاون کوبیدن است.

این وضعیتی است که در رسانه های ایرانی شاهد هستیم. با هزاران تاسف باید گفت علاوه بر اکثریت مسوولان، برخی روزنامه نگاران و رسانه ها نیز این درک نادرست را دارند و در این مسیر گام برمی دارند.
نگاه و معنی قدیم، رسانه را ابزار تبلیغات می داند اما نگاه و معنی جدید، رسانه را ابزار انتقال اطلاعات واقعی و نقد آنها می داند. این دو نگاه و معنی، در تضاد با یکدیگرند. نمی توان با نگاه اولی، رویکرد دومی را عملی ساخت.
قبل از هر گامی در روزنامه نگاری و رسانه داری، باید به درک و شفاف سازی از معنی روزنامه نگاری، روزنامه نگار و رسانه پرداخت. بدون این گام اساسی و پایه ای ، هر گام دیگری بی معنی و خطاست.
بخش اعظم مشکلات و مصایب ایران و روزنامه نگاری و اطلاع رسانی ناشی از توقف و اختلاف در مرحله درک معنی واقعی و مدرن روزنامه نگاری است.
معنی واقعی روزنامه نگاری در تلاش برای انتقال بی کم و کاست، واقعی، بی طرفانه و بدون سوگیری واقعیت ها و نظرات با ارزش است. نقد آنها گام دوم است اما بدون داشتن بخش اول، بخش دوم، غیرممکن می شود. نقد بر پایه دانستن و داشتن واقعیت های کامل و واقعی، شکل می گیرد. اگر غیراز این باشد ما با تخیل و توهم و اطلاعات نادرست و جعلی روبه رو خواهیم بود. تصمیم گیری و حرکت برپایه اینها نیز نیازمند هیچ توضیحی نیست که به چه فاجعه هایی می انجامد. فاجعه هایی که با آنها آشنا هستیم.